Dotyk jest jednym z pierwszych i niezwykle ważnych sposobów poznawania świata od pierwszych chwil życia. Za jego pomocą dziecko odkrywa swoje ciało i otoczenia, a rodzice dotykiem okazują swoją troskę i wsparcie. Jakie znaczenie ma ten zmysł w rozwoju dziecka?

Rola dotyku w rozwoju dziecka

Zmysły rozwijają się w ludzkim organizmie już na etapie życia płodowego. Jak obserwujemy na USG, poznawanie swojego ciała za pomocą receptorów skóry zaczyna się bardzo wcześnie – widzimy ssanie kciuka, dotykanie twarzy i inne gesty dostarczające do mózgu ważne informacje o otoczeniu.

Zmysł dotyku, podobnie jak smaku, rozwija się bardzo dynamicznie zaraz po urodzeniu. W pierwszych miesiącach życia bardzo wrażliwe są usta, policzki i dłonie, a także dziecięcy brzuszek. Kontakt ze skórą, czyli dotyk i przytulanie opiekuna, uspokaja dziecko i pozwala na prawidłowy rozwój w środowisku opartym na zaufaniu. Na tym etapie maluszek poznaje świat za pomocą dłoni, ust i języka, którymi sprawdza teksturę i kształt przedmiotów.

Z czasem sprawność ruchowa będzie pozwalać na coraz lepsze wykorzystanie zmysłów, za pomocą których maluch poznaje świat. Jak rozwijać zmysł dotyku w życiu maluszka? Na przykład za pomocą zabawek sensorycznych. Sięganie po przedmioty i możliwość lepszego chwytania ich obiema rękami to okazja do wykorzystania zabawek pobudzających różne zmysły: takich, które wydają dźwięki, kiedy są dotykane lub uwalniają różne zapachy.

Dotyk a rozwój emocjonalny dziecka

Pod wpływem dotykania oraz bycia dotykanym przez rodzica, dziecko odbiera istotne wrażenia, które są bardzo ważne dla jego rozwoju i kształtowania się wrażliwości oraz samopoczucia. To właśnie przez dotyk kształtuje się poczucie bezpieczeństwa czy bliskości z drugim człowiekiem. Dziecko odbiera opiekę i troskę rodzica za pomocą skóry – tulenia, głaskania. Znaczenie dotyku w rozwoju dziecka jest ogromne, zarówno dla rozwoju emocjonalnego jak i intelektualnego

Dziewczynka bawi się piłeczką sensoryczną
źródło: Shutterstock

Kolejne doświadczenia naturalne rozbudowują umiejętności i zdolności poznawcze malucha, dlatego nie należy stosować żadnej presji oraz specjalnych ćwiczeń. Do stymulacji progresu wykorzystuj śmiało książki rozwijające zmysły dziecka oraz zabawy rozwijające zmysł dotyku.

Zmysł dotyku a rozwój dziecka

Dotyk odpowiedzialny jest za dostarczanie wielu informacji o otoczeniu, poszerzając zdolności poznawcze i dziecięcy słownik, dlatego wspierajcie jego rozwój podczas codziennych zabaw. Mamy dla Was kilka propozycji, spośród których na pewno znajdziecie coś dla siebie.

  1. Wspólne przygotowywanie posiłków – krojenie owoców i warzyw, a także pieczenie oraz zdobienie ciastek to doskonała okazja, aby wykorzystać jednocześnie wiele zmysłów. Za pomocą dotyku dziecko poznaje fakturę i miękkość artykułów, a także ich sypkość, lepkość oraz inne odczucia, jakie jedzenie pozostawia na skórze. Wrażenia dotykowe, to nie jedyne z bodźce, z jakimi maluch zetknie się przy tej okazji – jedzenie pobudzi również zmysł węchu i smaku, a nawet wzroku.
  2. Masy plastyczne – ciastolina, masa solna czy plastelina przyjemnie rozwijają zmysł dotyku i zdolności manualne.
  3. Sadzenie roślin – zabawy w ziemi, aby przygotować ją do sadzenia lub przesadzania roślin to naturalne zabawy rozwijające zmysł dotyku i nie tylko – dzięki takiej działalności uczysz dziecko dbałości o naturę i ekoempatii.
  4. Ścieżki i książeczki sensoryczne – zabawy bogate w doświadczenia dotykowe wykorzystują różne faktury i rodzaje materiału. Możesz samodzielnie przygotować matę zbudowaną z różnorodnych elementów, którą dziecko będzie poznawać za pomocą dłoni lub stóp. Doskonałym wsparciem rozwoju dotyku u maluszka są książeczki z serii „Poznaję dotykiem” od HarperCollins.

Nowa seria składa się z czterech barwnych książeczek, których strony wykonane są z miękkiego filcu, a na nie naklejony jest karton z ilustracjami, historyjką i wycięciami pozwalającymi dotrzeć do filcu. Książeczka dzięki temu jest dopasowana do potrzeb małego czytelnika – kolory zachęcają do oglądania, a filcowe brzegi, wycięcia w kartonie, lakier oraz matowa folia – aż proszą się o dotykanie. „Zwierzęta”, „Pojazdy i inne książki zawierają elementy, które wspierają małą motorykę. To okazja do pierwszych doświadczeń czytelniczych, poznania nowych słów, pobudzania wzroku oraz dotyku w bardzo przyjemny dla dziecka sposób.

Poznaję dotykiem Zwierzęta - okładka
Poznaję dotykiem Pojazdy – okładka

Seria „Poznajemy świat” to przygotowane dla maluchów książeczki z układankami. To świetna zabawa ćwicząca motorykę, spostrzegawczość i skupienie, dodatkowo pobudzająca dotyk dzięki puzzlom w ciekawych kształtach – na przykład listków, owoców i innych znanych dziecku elementów.

Na najmłodszych czytelników czeka również mnóstwo zabawy z książeczkami z serii „Niesamowity spacer”. Pięknie zilustrowane książeczki z ruchomymi elementami oraz nałożoną w kartonowe wgłębienia błyszKup onlineczącą folią wspierają rozwój dotyku u dziecka oraz spostrzegawczość i ciekawość. Wgłębienia i ruchome obrazki pozwalają małym paluszkom rozwijać czujność co do ukształtowania powierzchni. Zabawa i nauka to doskonałe połączenie dla maluchów, dlatego sięgnijcie po książkę „Łąka”i „Deszcz”, aby dać dziecku dużo frajdy i bodźców.

Niesamowity spacer – Łąka
Niesamowity spacer – Deszcz