W zależności od temperamentu dziecka może zacząć się wcześniej lub później, ale niechybnie czeka każdego rodzica. Bywa męczące, uciążliwe, kłopotliwe, a także intrygujące, stymulujące i budzące niespożyte pokłady kreatywności. Chodzi o zadawanie pytań – niekończących się i o wszystko, co dziecko obserwuje w otaczającym je świecie. Dla malucha rzeczywistość jest zagadkowa i niezwykle ciekawa. Fakt, że próbuje ją przeniknąć oraz zrozumieć świadczy o jego dociekliwości i żywości umysłu. Te cechy u dziecka, choć godne pochwały i wzmacniania, stawiają często dorosłych w kłopotliwej sytuacji. Bo jak w przystępny sposób wyjaśnić kilkulatkowi, skąd bierze się deszcz, gdzie znika cukier w herbacie albo dlaczego szybowiec lata? Z pomocą przychodzą proste eksperymenty dla dzieci.
Rozmawiając z dziećmi o pogodzie, przyrodzie czy jedzeniu (lub na właściwie dowolny temat) warto przemycać wiedzę z zakresu biologii, chemii czy fizyki. Uwaga – wcale nie po to, by nasza pociecha brylowała w szkole czy zbierała jak najlepsze oceny, tylko po to, by lepiej rozumiała zjawiska, które ją otaczają. Kluczowa dla rodzica jest tu świadomość, że o skomplikowanych zjawiskach można rozmawiać w prosty sposób. Poznawanie podstawowych praw fizyki w terenie, w sposób organiczny wyostrzy percepcję dziecka, nauczy go obserwacji i wyciągania wniosków, a te cechy zaowocują w wielu sytuacjach w jego przyszłym życiu, nie tylko w czasie nauki szkolnej. Proste eksperymenty naukowe dla dzieci to z jednej strony świetny i absorbujący sposób na wspólne spędzanie czasu, a z drugiej – inwestycja w rozwój malucha.
Woda, cukier i cytryna – świat substancji bez tajemnic
Ciekawość dzieci jest studnią bez dna i może w ciągu dwóch minut objąć zagadnienia od natury naszego istnienia we wszechświecie („mamo, a po co żyją ludzie?”), przez podstawy aerodynamiki („a dlaczego samolot lata, a ja nie?”), aż po łańcuch produkcji różnych produktów spożywczych, ewentualnie fizjologię ludzkich zmysłów („mamo, skąd się bierze słodkie?”). Dorosłym, którzy nie są przecież ekspertami w każdym z tych tematów, łatwo stracić głowę pod nawałem niekończących się pytań. Odpowiedzią na detektywistyczne i naukowe zapędy maluchów są książeczki z serii „Przygody z nauką” wydawnictwa HarperCollins. Kolorowo ilustrowane i napisane przystępnym dla dzieci językiem, odsłaniają przed małymi odkrywcami zasady rządzące otaczającym nas światem. Każda książeczka dotyczy jednej substancji lub przedmiotu – wody, cukru, balonu, cytryny, jajka czy papieru – i na kolejnych stronach wyjaśnia jego pochodzenie, właściwości oraz prezentuje intrygujące domowe eksperymenty.
Z pamiętnika młodego chemika
Książeczki z serii „Przygody z nauką” nie są typowymi opowiadaniami do czytania przed snem – to raczej przewodniki dla małego eksperymentatora (i jego dorosłego pomocnika). Kolejne strony opisują intrygujące doświadczenia dla dzieci, które pomogą odpowiedzieć na nurtujące maluchy pytania. Dzięki książce „Przygody z nauką. Balon” mały naukowiec pozna właściwości lateksu, z którego wyprodukowana jest ta zabawka, pozna jego rozciągliwość oraz reakcje, w jakie wchodzi z kwaśnym sokiem z cytryny. Przy okazji pozna mechanizm powstawania dźwięku dzięki drganiom, w które powietrze wprowadza napiętą gumę. Zaobserwuje też zasady aerodynamiki, które pozwalają latać zarówno balonom, jak i szybowcom!
Tomik „Przygody z nauką. Woda” odkryje przed małym naukowcem eksperymenty dla dzieci z wodą. Przeprowadzi go przez wszystkie stany skupienia H2O i pozwoli na nowo odkryć prawo Archimedesa. Zrozumienie właściwości różnych substancji nie tylko zaspokaja ciekawość małych odkrywców, ale też pozwala im bezpiecznie się z nimi obchodzić! Dzięki tej książeczce dziecko dowie się, że woda jest doskonałym przewodnikiem prądu, dlatego nigdy nie wolno dotykać sprzętów elektrycznych mokrymi rękami!
Z kolei „Przygody z nauką. Cukier” sprawi, że dziecko zainteresuje się słodką i lepką substancją inaczej niż tylko jako konsument. Zrozumie, dlaczego cukier rozpuszcza się w herbacie, zaobserwuje proces krystalizacji i zrozumie zjawisko kapilarności. Popularny rodzicielski zakaz „nie baw się jedzeniem!” staje się bezzasadny, gdy przy tej zabawie można tyle się nauczyć!
O procesie karmelizacji nasz maluch dowie się zarówno z książeczki o cukrze, jak i z tej o cytrynie. „W służbie nauki. Cytryna” zawiera przepis na niewidzialny atrament, idealny do pisania tajemnych wiadomości. Zawiera także cały szereg interesujących i praktycznych informacji na temat działania kwasów. Ten popularny w kuchni – kwas z soku z cytryny – pomoże nam chociażby wyczyścić starą monetę czy utrzymać świeżość pokrojonych na kawałki owoców.
Kuchnia jest doskonałym miejscem do pasjonujących eksperymentów dla dzieci. Kolejnym wdzięcznym obiektem tych doświadczeń może być jajko. Książka „Przygody z nauką. Jajko” odkryje przed dzieckiem tajemniczy świat, który kryje w sobie ten produkt. Jak twarda jest skorupka jajka? Jak to się dzieje, że białko ubija się na pianę, lub że powstaje z niego majonez? Nawet jeśli Twoja pociecha nie jest wielbicielem jajecznicy na śniadanie, doświadczenia opisane w książeczce z pewnością ją zaintrygują.
Czasem trzeba dać małemu człowiekowi ciekawe zajęcie, by chociaż przez chwilę zajął się sobą. Wystarczy, że podrzucimy mu wtedy książkę Przygody z nauką. Papier”. Eksperymenty ze zwykłą kartką wyjaśnią mu zjawisko tarcia między różnymi powierzchniami, budowę papieru, a także nauczą go podstaw origami! Naprawdę niewiele trzeba, żeby świat stał się dla dziecka nieco bardziej zrozumiały.
Eksperymenty dla dzieci w domu, zaprezentowane we wszystkich książkach z serii wychodzą naprzeciw naturalnej ciekawości dziecka i pomagają im stawiać pierwsze kroki na obiecującej naukowej ścieżce. Opisaliśmy je dokładnie w artykule: Eksperymenty dla dzieci.
