Rozwój każdego dziecka ma swój indywidualny przebieg. Choć jako rodzice staramy się poznać go jak najlepiej, by móc śledzić i monitorować postępy, to nie wszystko jesteśmy w stanie przewidzieć i zaplanować. Niekiedy zdarza się, że rozwój dziecka zostaje zaburzony. W takich sytuacjach najlepiej skorzystać z dostępnych form terapii i pomocy. Im wcześniej takie działania zostaną podjęte, tym szybsze i skuteczniejsze będą ich efekty. Dlatego dzisiaj chcemy przybliżyć Wam – drodzy Rodzice – czym jest terapia psychomotoryczna, kiedy należy ją rozważyć i na czym ona polega.
Co to jest terapia psychomotoryczna?
Terapia psychomotoryczna to metoda, której zadaniem jest stymulowanie różnych funkcji układu nerwowego. Skierowana jest do dzieci w wieku 3–8 lat, ale korzyści z uczestnictwa w niej mogą wynieść nawet 10-latki.
Więcej o tym, jak powinien wyglądać prawidłowy rozwój psychomotoryczny, przeczytasz tutaj: Czym jest psychomotoryka i czemu warto zwrócić na nią uwagę w rozwoju dziecka?
Dla kogo przeznaczona jest terapia psychomotoryczna?
Wspomnieliśmy już, że celem terapii psychomotorycznej jest pobudzenie do działania układu nerwowego dziecka. Najczęściej zaburzenia jego funkcjonowania wynikają z minimalnej dysfunkcji mózgu, spowodowanej nieprawidłowością w dojrzewaniu ośrodkowego układu nerwowego. Co ważne, dzieci, które ich doświadczyły, nie ustępują intelektualnie swoim rówieśnikom, zmagają się jednak z różnymi trudnościami.
W jakich przypadkach warto skorzystać z terapii psychomotorycznej? Jeśli zauważysz u swojego dziecka następujące zachowania, warto skonsultować się ze specjalistą. Pamiętaj, że im wcześniej podejmiesz kroki, tym lepszą i skuteczniejszą pomoc zapewnisz swojemu maluchowi.
Terapia psychomotoryczna wskazana jest, gdy:
- Dziecko doświadcza trudności podczas różnych czynności ruchowych. Szybko się przy nich męczy, a jego ruchy wydają się niezgrabne i nieskoordynowane. Mogą pojawić się także zaburzenia równowagi czy nadpobudliwość ruchowa;
- Pojawia się nadwrażliwość lub podwrażliwość dotykowa. Dziecko unika kontaktu albo wręcz przeciwnie – poszukuje mocnych bodźców, ma niski próg bólu;
- U malucha widoczne są opóźnienia w rozwoju mowy i trudności w porozumiewaniu się;
- Dziecko ma problemy z opanowaniem czytania, liczenia czy pisania.
Jednak trudności dotyczą nie tylko edukacji czy sfery ruchowej. Widoczne są również w rozwoju psychologicznym dziecka. Warto zwrócić uwagę, czy:
- dziecko nadmiernie emocjonalnie reaguje na wydarzenia;
- ma trudności z koncentracją;
- maluchowi brakuje zaufania do samego siebie, a nawiązywanie relacji z otoczeniem i funkcjonowanie w grupie rówieśników jest dla niego wymagające. Dodatkowo może przejawiać niską samooocenę i brak wiary w siebie;
- ma trudności w nazywaniu, rozpoznawaniu, wskazywaniu części własnego ciała;
- pojawiają się problemy z orientacją w czasie i przestrzeni. Dziecku trudno jest nauczyć się korzystać z zegara lub kalendarza, a także określać wzajemne położenie różnych przedmiotów – np. na, pod itd.
Na czym polega terapia psychomotoryczna?
Praca rozpoczyna się od diagnozy postawionej przez lekarza. Na tej podstawie dziecko kierowane jest na zajęcia. Odbywają się one w małych grupach i polegają na wykonywaniu różnych czynności ruchowych pod okiem terapeutów. Dziecko uczęszcza na zajęcia zazwyczaj przez 3 do 6 miesięcy.
Psst… Czy wiesz, że terapia psychomotoryczna odbywa się w niewielkich grupach dlatego, że pozwala to odtworzyć normalne sytuacje społeczne z jakimi dziecko ma do czynienia w szkole i przedszkolu? Co więcej, niektóre dzieci lepiej czują się w grupie niż na zajęciach indywidualnych. Są tam swobodniejsze i chętniej wykonują zaproponowane ćwiczenia.
Metody terapii psychomotorycznej
W Polsce większość ośrodków prowadzi terapię psychomotoryczną, opierając się na dwóch szkołach: według Procus i Block oraz Metodą Dobrego Startu.
Model Procus i Block opiera się na założeniu, że dzięki ćwiczeniom ruchowym mającym określony cel dziecko uczy się panowania nad sobą, a dzięki temu poprawia się jego pamięć, mowa i rozumienie świata.
Z kolei Metoda Dobrego Startu zakłada, że najważniejsze jest równoczesne rozwijanie kompetencji językowych, wzroku, słuchu, dotyku, kinestetyki oraz motoryki. Ważne jest także, by w trakcie ćwiczeń dziecko korzystało z różnych umiejętności jednocześnie.
Ćwiczenia proponowane przez szkoły terapii psychomotorycznej dla każdego dziecka będą okazją do rozwoju. Nie tylko wtedy, gdy w grę wchodzą zdiagnozowane trudności. Także w codziennej zabawie warto dbać o całościowy rozwój malucha. Książeczki wydawnictwa HarperCollins zawierają ruchome elementy, które kształcą zdolności manualne u dziecka. Każda z nich porusza osobny temat, więc dziecko jednocześnie ćwiczy motorykę małą, a także funkcje poznawcze, np. rozpoznawanie czy nazywanie. Szczególnie polecamy książki z ruchomymi elementami „W gospodarstwie”, „W przedszkolu”, „Pojazdy” czy „Małe zwierzęta”. Każdy maluch znajdzie tu coś dla siebie!
Wiele możliwości do ćwiczeń psychomotorycznych dostarczą dziecku książeczki z serii „Pudełko pełne zabawy”. To niezwykły pakiet stworzony przez wydawnictwo HarperCollins. Jeśli myślicie, że to kolejne pięknie ilustrowane książeczki – miło nam Was zaskoczyć 😊 W każdym pudełku znajdziecie pozycje z krótkimi tematycznymi wierszykami. Dzięki nim możecie ćwiczyć z pociechą czytanie, zapamiętywanie, rozpoznawanie i nazywanie. Każda książeczka zawiera dodatkowo zestaw 8 obrazków w postaci puzzli wyjątkowo łatwych do układania – mają one kształt podłużnych prostokątów. Dziecko może układać elementy i dopasowywać je do poznanych wierszyków. Takie układanki pozwalają ćwiczyć najmłodszym motorykę małą. Duże obrazki o żywych barwach są atrakcyjne dla milusińskich. Nie tylko cieszą oko, ale także są poręczne i łatwe do manipulowania małymi rączkami. W każdym zestawie znajdziecie także specjalną tabliczkę, na której możecie układać puzzle. Seria „Pudełko pełne zabawy” składa się z 4 pozycji: „Pojazdy”, „Zwierzęta”, „Księżniczki” i „Dinozaury”. Jesteśmy pewni, że każde dziecko znajdzie coś dla siebie.
Dbając o prawidłowy rozwój dziecka, warto dostarczać mu możliwości poznawania świata kilkoma zmysłami jednocześnie. Takie zadanie spełniają książeczki z serii „Poznaję dotykiem”. Każda z nich ma grube strony wykonane z filcu i zaokrąglone końce – idealne dla rąk najmłodszych. W naklejonym na filcu kartonie wycięte są otwory, które pozwalają dostać się do filcu – zadaniem dziecka jest dotknąć wskazanego przez bohatera książeczki miejsca. Różowy flaming poprosi o pogłaskanie go po skrzydle, robaczki poproszą o wygładzenie ogonków, a lew o ułożenie grzywy.
Miękkie elementy nie tylko uatrakcyjniają książeczkę, ale pozwalają także ćwiczyć koordynację oko-ręka. Każde samodzielne oglądanie i „czytanie” książeczki to dla maluchów okazja do treningu motoryki małej – wodzenie paluszkiem po wycięciach w kartonie i miękkim filcu stymulują też rozwój sensoryczny. W tej serii czekają na dzieci tematy takie jak: „Zwierzęta”, „Liczby i kolory” oraz „Pierwsze słówka”. Dzięki tym książeczkom Twoje dziecko nie tylko poćwiczy mowę, ale również wytrenuje funkcje psychomotoryczne.