Wnioskowanie skutków działań albo wskazywanie przyczyn różnych sytuacji to ważna zdolność, którą powinniśmy rozwijać u dzieci. Myślenie przyczynowo-skutkowe ułatwia samodzielne funkcjonowanie dziecka. Jak pobudzać naturalną, dziecięcą ciekawość i razem ćwiczyć wnioskowanie? Podpowiadamy!
Jak rozwijać myślenie przyczynowo-skutkowe?
Umiejętność kojarzenia faktów i wnioskowania naturalnie łączy się z prawidłowo rozwijającą się pamięcią, wyobraźnią i spostrzegawczością. To cenna zdolność, która umożliwia uczenie się na błędach, planowanie i samodzielne działanie. Myślenie przyczynowo-skutkowe u dzieci rozwija się od około trzeciego roku życia, jednak jest ono bardzo zależne od aktywności i doświadczania przez malucha różnych sytuacji – kontakt z nimi i ich skutkami pozwala lepiej zrozumieć zasady funkcjonowania i wyciągać wnioski.
Myślenie przyczynowo-skutkowe u dzieci warto rozwijać przy każdej okazji, ponieważ ta umiejętność ma duże znaczenie w przyszłym życiu. Skuteczne planowanie, przewidywanie skutków działań, a także podejmowanie decyzji czy unikanie błędów – to umiejętności niezbędne do samodzielnego funkcjonowania.
Podobnie jak logiczne myślenie u dzieci czy myślenie abstrakcyjne, myślenie przyczynowo-skutkowe można trenować za pomocą gier i zabaw. Dodanie ich codziennej rutyny nie wymaga specjalnych przygotowań i wywierania presji.
Myślenie przyczynowo-skutkowe – ćwiczenia
Najlepszym ćwiczeniem na myślenie przyczynowo-skutkowe są codzienne, domowe zadania, jak np. segregowanie przedmiotów. Możecie ćwiczyć tę umiejętność za pomocą organizowania przedmiotów w odpowiednie zbiory – np. na obrazkach – ale również w praktyce, chociażby podczas rozpakowywania zakupów. Wyciągnij zakupy, a Twoja pociecha niech posegreguje je zgodnie z miejscem ich przechowywania. Niech zdecyduje, które powinny znaleźć się w łazience, bo używamy ich do mycia, które schowamy w lodówce, a które w kuchennej szafce. Podobnie segregować możecie też np. klocki czy zabawki.
Ćwiczenia na myślenie przyczynowo-skutkowe nie muszą być skomplikowane. Świetnie sprawdzi się np. łączenie obrazków w pary. Oczywiście najprostszy wariant z pasującymi obrazkami to dobre wsparcie myślenia logicznego i spostrzegawczości, ale warto wypróbować też inne warianty. Zaproponuj dziecku dopasowanie uzupełniających się przedmiotów: wiewiórka-orzech, małpka-banan, piesek-kość. Obrazki to też dobry element do tworzenia opowieści, które jak nic innego trenują myślenie przyczynowo-skutkowe.
Dobrym pomysłem jest też wskazanie zdjęcia lub ilustracji i zapytanie dziecka, o to, co widzi na zdjęciu. Niech pociecha opowie lub zgadnie, dlaczego bohaterowie fotografii wyglądają na niej właśnie tak. Co było przedtem, a co wydarzyło się potem? To świetne ćwiczenie na myślenie przyczynowo-skutkowe i wyobraźnię.
Ubieranie się w odpowiedni sposób także rozwija myślenie przyczynowo-skutkowe u dzieci! Pytaj dziecko przy każdej okazji, jak powinno przygotować się np. do wyjścia w zależności od pogody lub okoliczności. Deszczowy dzień, wyjście na basen, ważna uroczystość? Codzienny trening samodzielności i przewidywania skutków własnych działań macie na wyciągnięcie ręki 😊
Myślenie przyczynowo-skutkowe w książeczkach dla dzieci
Doskonalenie wyciągania wniosków z obserwacji to proces, który warto stymulować regularnie. Możesz w tym celu wykorzystać różnorodne książeczki dla dzieci, których ilustracje posłużą jako inspiracje do opowiadanych historii lub wymyślania alternatywnych zakończeń.
Wypróbujcie serię książeczek na podstawie lubianych przez dzieci animacji, na przykład „My Little Pony. Witaj w Equestrii. Książka z magnesami” stworzona z myślą o najmłodszych czytelnikach i fanach. Kartonowe, wygodne książki z barwnymi ilustracjami zawierają magnesy, które można umieścić w dowolnych miejscach kolejnych stron – dzięki temu dziecko staje się nie tylko obserwatorem, ale też uczestnikiem opowieści, mogąc ingerować w jej przebieg.
W serii znajdziecie też Tomka i przyjaciół oraz uwielbianego przez dzieci, uroczego króliczka Binga.
Doskonałym ćwiczeniem myślenia przyczynowo-skutkowego są książeczki paragrafowe, które umożliwiają wpływanie na losy bohaterów w czasie czytania. Na przykład „Trzy małe świnki. Ty decydujesz” to współczesna wersja klasycznej historii, w której to czytające dziecko odgrywa kluczową rolę, wcielając się w najstarszą świnkę. Podejmowanie przez małego czytelnika kolejnych decyzji ma wpływ na całą fabułę i zakończenie historii. Książeczka w efekcie pokazuje dziecku, jakie znaczenie i konsekwencje mają nasze wybory.
W tej serii znajdziecie również znany tytuł – „Czerwony kapturek”. Mimo że to znana historia, możesz mieć pewność, że pociecha się nią nie znudzi. Książeczki pozwalają na wielokrotne zaangażowanie się w fabułę bez obawy o powtarzalność, ponieważ przygotowano wiele możliwych wariantów historii.
Jaki sposób na wsparcie myślenia przyczynowo-skutkowego wybierzesz?
