Dzielenie się zabawkami. Jak nauczyć tego dziecko?

Dzielenie się zabawkami może być dla dziecka jedną z trudniejszych rzeczy, z jakimi przychodzi mu się mierzyć. Ale czy dziecko w ogóle musi dzielić się zabawkami? Jeśli będzie się dzieliło – jakie może czerpać z tego korzyści?

Czy uczyć dziecko dzielenia się zabawkami?

Dzielenie się zabawkami to trudne zagadnienie. Z jednej strony jest przejawem uprzejmości i dzięki takim gestom Twoje dziecko będzie lubiane w grupie rówieśników. Z drugiej strony – może w zaistnieć w Tobie obawa, że pociecha stanie się uległa wobec innych i w każdej sytuacji, nawet jeśli nie będzie tego chciała, będzie oddawać swoje rzeczy innym.

Oddanie zabawki może budzić też w dziecku lęk, czy jego rzecz zostanie zwrócona. Dlatego ważne jest, aby spokojnie podejść do tematu i stopniowo uczyć dziecko nie tylko dzielenia się swoimi zabawkami, ale też… asertywności. My dorośli, powinniśmy rozumieć, że oddawanie swoich ulubionych rzeczy wcale nie należy do najprostszych? Warto jednak uczyć się to robić. Ucząc dzielenia się zabawkami, wspierasz także rozwój swojego dziecka! A to niejedyna zaleta…

Społeczne korzyści z dzielenia się

Dzielenie się i współpraca to dwie umiejętności, które podnoszą społeczne kompetencje dzieci i sprawiają, że lepiej dogadują się one z rówieśnikami. Podzielenie się zabawką nie tylko pomaga w budowaniu pozytywnych relacji społecznych, ale też uczy dziecko empatii i asertywności.

Dzieci w wieku od 2 do 5 lat najczęściej kłócą się właśnie o posiadanie zabawki, dlatego nauka dzielenia się przedmiotami jest taka ważna zwłaszcza dla nich. Warto je nauczyć, że nie należy skupiać się tylko na tym, co posiadamy. Wpoić, że ważne są nie tylko nasze korzyści, ale także relacje z innymi. Kiedy dziecko samo decyduje o oddaniu komuś zabawki, nawet na określony czas, uczy się „zarządzać” swoimi rzeczami.

Jak więc przekazać maluchowi dobre wzorce zachowania?

Jak nauczyć dziecko dzielenia się zabawkami?

Najlepszy wiek na naukę dzielenia się zabawkami to około 3-4 lata. Młodsze dzieci często oddanie swojej rzeczy odbierają jako zagrożenie. Robią to po to, by zadowolić rodzica, nie same z siebie. Jeśli zdarzy się sytuacja, że maluszek będzie musiał podzielić się zabawką, raczej odwróć jego uwagę. Ewentualnie spróbuj zainicjować wymianę: „Ty dasz Piotrusiowi samochodzik, a on Tobie koparkę”.

Asertywne dzielenie się

Starsze dziecko należy uczyć dzielenia się asertywnego, czyli takiego, w którym nie rezygnuje ono ze swoich potrzeb. W czasie wspólnej zabawy zapytaj, czy możesz pobawić się jego zabawką. Jeśli się zgodzi, pobaw się, jeśli nie, zajmij się innym przedmiotem. Poproś też dziecko, aby dało znać, kiedy skończy się bawić zabawką, o którą pytasz. Najprawdopodobniej minie chwila, a dziecko się nią znudzi i odda Tobie ? Sposobem na naukę dobrych postaw społecznych jest częstowanie. Kiedy dasz dziecku ciastka, poproś, aby poczęstowało innych, zanim samo zacznie jeść.

Rozwiązywanie konfliktów

Jeśli pojawią się konflikty z innym dziećmi, powiedz dziecku, jak ma się zachować wobec rówieśników. Niech nie wyrywa innym swoich zabawek i nie krzyczy „nie”. Zaproponuj, by mówiło innym dzieciom, że poda im zabawkę, kiedy samo skończy się bawić. Nie powinno być zmuszane, by oddać zabawkę szybciej, niż tego chce. Jeśli „konflikty zabawkowe” toczą między rodzeństwem, pomocny może być stoper – sprawiedliwie rozdzieli czas zabawy, na przykład dla każdego z dzieci po pięć minut.

Te książeczki Wam pomogą

Bohaterowie książek, tak jak Twoje dziecko, mierzą się z wyzwaniem, jakim jest dzielenie się. Pokaż pociesze, jak inni radzą sobie z emocjami z tym związanymi. Zwróć dziecku uwagę na to, że książkowy Janek, brat Basi, chętnie częstuje siostrę żelkami, kiedy Basia o to ładnie prosi (a nie kiedy wyrywa bratu słodkości). „Basia i plac zabaw” może zresztą nauczyć wzorcowego rozwiązywania sporów nie tylko Twoje dziecko, ale także Ciebie. W trudnych sytuacjach weź przykład z Taty Basi, który swoim spokojem potrafi zażegnać kłótnię o łopatkę nie tylko wśród dzieciaków, ale także ich mam ?

Z kolei „Basia. Wielka księga przedszkola”  pomoże Twojemu dziecku poradzić sobie z sytuacjami, w których samo może się znaleźć. Jak Kuba zmierzył się z niechęcią podzielenia się przedszkolną rakietą z innymi dziećmi? Sprawdźcie w książeczce! Obserwowanie z boku albo czytanie o tym, jak z trudnych sytuacji wybrnęli inni, będzie dla malucha pouczające.

Dzielenie się, tak samo jak inne czynności związane z codziennym funkcjonowaniem w grupie rówieśników i nie tylko, wymaga jednak nie tylko empatii, ale także asertywności i poczucia bezpieczeństwa. Podzielenie się z kimś zabawką i wspólna zabawa są super pod warunkiem, że wszyscy uczestnicy czują się dobrze. Nauka stawiania granic przy okazji takich okoliczności jest bardzo ważna. Dziecko może nie zgadzać się na pożyczenie ulubionej gry czy maskotki i nie ma w tym nic złego. Zamiast przymuszać pociechę do oddania komuś zabawki, naucz ją mądrze rozwiązywać takie sytuacje. Pomoże Wam w tym książka „Basia i granice”, która zainspiruje Was do rozmowy na temat własnych potrzeb i granic. Choć „asertywność” może wydawać nam się zbyt trudnym dla dziecięcej rzeczywistości słowem, warto pokazywać dziecku, jak być asertywnym już od najmłodszych lat.

Temat granic naturalnie łączy się ze światem emocji. O tym, jak je odczuwamy i jak w związku z tym reagujemy na otoczenie, możecie poczytać w książce „Lubię być miły” z serii „Poznaj uczucia i emocje”. Każda strona książeczki to inna historia, ale wszystkie łączy jeden temat: dziecięca współpraca. Lektura pomoże twojemu dziecku zrozumieć, co oznacza bycie miłym dla innych. Pokaże, m.in. jak dbać o przyjaciół, rodzeństwo i przedstawi wiele innych troskliwych zachowań. Dzięki temu pociecha zobaczy, jak współpraca wpływa na nasze codzienne życie. Zbliża ona nas do siebie i daje dużo radości. W końcu podzielenie się ulubionymi zabawkami może oznaczać znacznie lepszą zabawę niż w pojedynkę! Otwierane okienka i ruchome elementy pozwolą na dłuższą chwilę zagłębić się w temat książeczki. Kartonowa publikacja nie wyczerpuje oczywiście tematu, więc na końcu zamieszczono jeszcze rozkładówkę ze wskazówkami dla rodziców, jak rozmawiać z dzieckiem o empatii i dzieleniu się.

Możesz także pokazać też dziecku, że dzięki dzieleniu się z kimś zabawkami zaprzyjaźni się z innymi. W końcu, kiedy królik podzielił się marchewką z liskiem, zostali przyjaciółmi – tę historię znajdziesz w książeczce „Lisek i przyjaciele”.

Dobrym sposobem na wspieranie rozwoju społecznego dziecka jest granie w gry. Sprawdzi się zwłaszcza wtedy, kiedy rodzina spędza dużo czasu w domu. „Zwierzątka” uczą dziecko nie tylko kolorów i kształtów, ale też integracji z innymi. Grający dzielą się klockami, które wylosowali. Jeśli element nie pasuje kolorem do ich własnych plansz – oddają go koledze. To dużo prostsze niż oddanie własnej zabawki ?

*

Pamiętaj, że musisz znaleźć równowagę między uczeniem dziecka dzielenia się a stawianiem granic. Dzięki temu wychowasz empatycznego i asertywnego małego człowieka ?

Tworząc ten artykuł, korzystaliśmy między innymi z publikacji: Agata Pietrzak, Rozważania nad rolą zabawek w kształtowaniu zachowań prospołecznych we wczesnym dzieciństwie – kontekst edukacyjny, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2018, nr 3 (49).