Jak 4-latek rozwija się ruchowo?

Wszędzie jest go pełno – aktywny, chętny do odkrywania otoczenia. Tak zwane „żywe srebro”. Mowa oczywiście o 4-latku, któremu rozwój ruchowy pozwala odkrywać świat coraz śmielej. Jakie zmiany zachodzą w rozwoju motorycznym 4-latka? Na co zwrócić uwagę?

Rozwój ruchowy dziecka czteroletniego nie jest już tak dynamiczny, jak we wcześniejszych etapach życia. Widocznie zwiększa się masa ciała, a maluch doskonali zdobyte wcześniej umiejętności w zakresie poruszania się i używania różnych przedmiotów. Jego ruchy są już nie tylko precyzyjniejsze, ale w coraz większym stopniu zależą one od kontroli i intencji dziecka.

Przeczytaj też: Rozwój ruchowy dziecka od pierwszych dni do 2/3 roku życia

Dziecko nadal rozwija swoje umiejętności w trzech zakresach: lokomocyjnych, nielokomocyjnych i manipulacyjnym.

Rozwój ruchowy 4-latka w trzech dziedzinach

Umiejętności lokomocyjne

Pod względem przemieszczania się 4-latki potrafią już naprawdę sporo. Maluch umie chodzić po schodach, stawiając jedną stopę na stopniu, czy skakać obunóż przez skakankę. Dobrze wychodzi mu chodzenie na paluszkach, a z czasem zaczyna swobodnie i bez wysiłku biegać, skakać czy wspinać się.

Warto zwrócić uwagę, że w tym wieku chodzenie staje się automatyczne – nie wymaga już od dziecka koncentracji i szczególnego wysiłku – dzieje się jakby „samo”. Dzięki temu dziecko zyskuje bezpieczną bazę do odkrywania świata i dalszego rozwoju.

Umiejętności nielokomocyjne

Jeśli chodzi o zdolności nielokomocyjne, to maluch zyskuje coraz więcej samodzielności i mobilności, co niektórych rodziców może przyprawiać o ból głowy? Dziecko potrafi pedałować i kierować trójkołowym rowerkiem. Bez problemu porusza się w każdym kierunku, ciągnąc za sobą dużą zabawkę

Umiejętności manipulacyjne

Najwięcej dzieje się w zakresie zdolności manipulacyjnych. Nasza pociecha potrafi złapać dużą piłkę, chętnie ją kopie czy uderza kijem. Uczy się posługiwać nożyczkami i tnie nimi papier. Ołówek czy kredki najpierw trzyma między kciukiem a dwoma pierwszymi palcami (to tak zwany „chwyt szczypcowy”). Z czasem dziecko zyskuje coraz więcej wprawy w chwytaniu przyborów.

Dziecko w tym wieku potrafi także nawlec koraliki na nitkę, ale nie na igłę. Te wszystkie nowe umiejętności świadczą o szybko zwiększającej się sprawności dłoni.

4-latek sprawnie układa także puzzle z dużych elementów oraz buduje proste budowle z klocków. Bez problemu przeniesie duże przedmioty czy pozbiera rozsypane płatki śniadaniowe.

Dziecko w tym wieku potrafi także nawlec koraliki na nitkę, ale nie na igłę. Te wszystkie nowe umiejętności świadczą o szybko zwiększającej się sprawności dłoni.

4-latek sprawnie układa także puzzle z dużych elementów oraz buduje proste budowle z klocków. Bez problemu przeniesie duże przedmioty czy pozbiera rozsypane płatki śniadaniowe.

Motoryka mała w rozwoju ruchowym 4-latka

Coraz większa precyzja w ruchach dziecka jest wynikiem coraz lepszej sprawności w posługiwaniu się mniejszymi mięśniami – rozwoju motoryki małej. Warto zwrócić uwagę, że gdy dzieci w tym wieku posługują się na przykład kredkami, to zaangażowane jest całe ich ciało. Mogą pojawić się ruchy językiem, całym ramieniem, a plecy podążają zgodnie z ruchem ręki dziecka. Do ćwiczenia nowych umiejętności warto wykorzystywać pomoce edukacyjne, na przykład zeszyty z serii „Wodne czary-mary”.

Głównymi bohaterami tych książeczek są postaci z bajek – króliczek Bing, Smerfy czy Masza i Niedźwiedź. Kolorowanie białych elementów ilustracji nie jest tu dużym wyzwaniem ani nie wymaga nadmiernej precyzji –wystarczy zamalować wodnym pisakiem cały bezbarwny obszar, a kolory na kartce wyłonią się same. Dlatego też zeszyty te nadają się dla dzieci, którym bardziej szczegółowe rysunki i kolorowanki sprawiają jeszcze trudność.

4-latek zyskuje także coraz większą sprawność w czynnościach „samoobsługowych”. Potrafi już posługiwać się nożem i widelcem, choć niekoniecznie muszą mu one służyć do krojenia, bardziej do przesuwania jedzenia. Sam myje zęby oraz ubiera się i rozbiera przy niewielkiej pomocy starszych. Zapinanie suwaka nie powinno być problemem, ale zapinanie guzików czy wiązanie sznurowadeł nadal może sprawiać trudności.

Czytaj także: Jak nauczyć dziecko wiązać sznurówki?

Rozwój motoryki małej warto wspierać poprzez wspólne zabawy z dzieckiem. Dobrze sprawdzi się tutaj książeczka „W oceanie” od wydawnictwa HarperKids. Dzięki niej dziecko nie tylko uczy się, jak wygląda ocean, ale i odpowiadając na pytania, gdzie znajdują się poszczególne zwierzątka, ćwiczy wskazywanie i precyzyjne ruchy.

Książeczki, które uczą i bawią to prawdziwy skarb i wsparcie w wychowywaniu malucha. Seria „Akademia Mądrego Dziecka. Niesamowite zwierzęta” oferuje całą masę takich właśnie tytułów. Czytając „Maszyny” 1 i 2 dziecko nie tylko pozna nowe zwierzęta: orki, nietoperze i gąsienice, ale także zobaczy, jak świat przyrody inspirował i inspiruje człowieka do konstrukcji niesamowitych maszyn! Jakby tego było mało, ruchome elementy na kartach książeczek zaintrygują malucha i pomogą mu ćwiczyć sprawność małych paluszków – czyli rozwijać motorykę małą.

Pssst! Czy wiesz, się, że… rozwój motoryczny ma znaczenie nie tylko w zakresie samego poruszania się. Sprawowanie kontroli nad własnym ciałem pozwala dziecku rozumieć odległości i wysokości.

Próba samodzielności

Umiejętność kontrolowania odległości jest szczególnie ważna. Dzięki temu, że maluch zdaje sobie sprawę, jaki dystans dzieli jego i dorosłego, może oddalać się, gdy czuje się bezpiecznie, i wracać, gdy poczuje zagrożenie. To ogromny krok w nie tylko w rozwoju ruchowym, ale i emocjonalnym czy poznawczym. W tym wieku warto pozwalać dziecku na pewną samodzielność, na przykład bawienie się na placu zabaw w pewnej odległości od rodzica.

Doskonałym wsparciem i inspiracją do zabawy w ruchu mogą być książeczki z serii o małym chłopcu o imieniu Czapu Czipu. Tytułowy bohater ma niezwykły dar naśladowania różnych zwierzątek w ich igraszkach i do tego samego zachęca inne dzieci! Książeczki takie jak „Czapu Czipu. Chowaj się jak wiewiórka”, „Pływaj jak rybka” czy „Wyginaj się jak kotek” to skarbnica zarówno prostych jak i bardziej wymagających zadań wspomagających rozwój motoryki dużej.

Rzucanie do celu, podskoki i wygibasy będą frajdą dla malucha, a dodatkowo pomogą mu wyćwiczyć sprawność i gibkość, a także na przykład ocenianie odległości.