Sen to dla dzieci jeden z najważniejszych czynników prawidłowego rozwoju. Wiele procesów dotyczących zarówno sfery fizycznej (np. regeneracja) i psychicznej (np. zapamiętywanie informacji) odbywa się właśnie we śnie. Nie oznacza to jednak, że wszystkie dzieci łatwo i chętnie zasypiają i śpią tak długo, jak to potrzebne. Ile powinno spać niemowlę? Ile godzin snu potrzebuje dziecko w zależności od wieku? Jak wspierać wieczorny rytuał zasypiania? Przeczytaj w artykule.

Ile godzin snu potrzebuje dziecko?

Według zaleceń Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu z 2016 roku dzieci w zależności od wieku powinny spać:

  • 4–12 miesięcy: 12–16 godzin na dobę
  • 1–2 lata: 11–14 godzin na dobę
  • 3–5 lat: 10–13 godzin na dobę
  • 6–12 lat: 9–12 godzin na dobę
  • 13–18 lat: 8–10 godzin na dobę

Podane przedziały czasowe dotyczącą całkowitej ilości snu, więc zaliczymy tutaj także drzemki w ciągu dnia. To ważne zwłaszcza w przypadku najmłodszych dzieci, które potrzebują go najwięcej.

Czy wiesz, że…
Wytyczne świadomie nie odpowiadają na pytanie, ile powinno spać niemowlę młodsze niż 4 miesiące? Pierwsze tygodnie i miesiące dziecka są bardzo nieregularne i często opierają się na zasadzie opieki „na żądanie”.

Każde dziecko ma swój indywidualny rytm, więc jeśli chcemy przyjrzeć się, jak wygląda sen naszego dziecka, warto obserwować je przez dłuższy okres (tydzień, dwa), a nie wyciągać wnioski po jednorazowym wydarzeniu. Jeśli jednak jest coś, co niepokoi Cię, w kwestii snu Twojego dziecka skonsultuj się ze specjalistą.

Wiedza o tym, ile dziecko powinno spać to nie wszystko. Przeczytaj, co robić, gdy dziecko nie chce spać.

Rytm dnia dziecka – kluczowy dla dobrego snu

Plan dnia i powtarzalny rytm są ważne dla dzieci w każdym wieku. Nie tylko pozwalają im się czuć pewnie i spokojnie, ale również stanowią podstawę rozwoju bezpiecznej więzi między dzieckiem a rodzicem, na której buduje się zdrowie psychiczne. Porządek dnia pozwala również dziecku uczyć się nowych rzeczy. Poczucie bezpieczeństwa sprawia, że maluch nie musi poświęcać swojej energii na przystosowanie się do zmieniającego się środowiska i może przeznaczyć ją na rozwój.

Pierwszą rzeczą, której uczą się maluchy, jest odróżnianie dnia (czasu na aktywności) i nocy (czasu na odpoczynek i sen). Rytm dnia uczy dziecko skojarzeń pomiędzy porą dnia a konkretnymi czynnościami. Jedną z pierwszych powtarzalnych czynności, jakie należy wprowadzić, jest wieczorna rutyna, dająca jasny sygnał, że zbliża się pora snu. Kolejne kroki to uczenie malucha, kiedy jemy posiłki, kiedy jest czas na spacer, a kiedy na zabawę.

W przypadku niemowlaków rytm dnia składa się z karmienia, spaceru, zabaw, drzemek (po karmieniu, spacerze czy zabawie), kąpieli oraz snu. Plan dla starszych dzieci zależy od tego, czy spędzają czas w domu czy chodzą już do żłobka. Żłobek, przedszkole czy szkoła stają się naturalnymi regulatorami rytmu dnia i to dookoła nich planuje się pozostałe aktywności.

Pamiętaj jednak, że plan dnia jest dla Ciebie i dziecka, a nie Wy dla planu. Będzie wiele sytuacji, gdzie rytm dnia się rozreguluje (np. choroba, ważne wydarzenia, dużo emocji dziecka). Na to także warto być przygotowanym. Dziecko nie nauczy się od razu pracować zgodnie z ustalonym rytmem – to będzie wymagać czasu. Nie istnieje też idealny wzór rytmu dnia dziecka – każdy maluch i każda rodzina będzie funkcjonować inaczej, dlatego zaplanowanie takiego cyklu musi uwzględniać zarówno potrzeby i temperament maluszka, jak i rytm życia rodziców.

Jak zadbać, by sen trwał tyle, ile powinno spać dziecko?

Jak wspomnieliśmy, rytuał pójścia spać to pierwszy element rytmu dobowego, którego uczy się dziecko. Wszelkie aktywności wchodzące w jego skład powinny pomagać dziecku w wyciszeniu – kąpiel, kołysanie, spokojna muzyka, czytanie książeczek, przygaszone światło. Jakie lektury sprawdzą się w tej roli?

Najmłodsi polubią bajeczki na dobranoc z serii „Akademia Mądrego Dziecka. Wieczorynka”. To krótkie historie, o tym, jak ulubieni zwierzęcy bohaterowie przygotowują się do snu. Możemy dowiedzieć się, co przed snem widziała owieczka, czy lisek znalazł drogę powrotną do domu i czy jednorożcowi udało się odnaleźć ulubioną przytulankę. A może Twojemu dziecku nie chce się spać tak jak leniwcowi? Z ratunkiem przyjdzie Ci rodzina leniwców. Zaletą każdej książeczki jest nie tylko idealna na wieczór treść, ale też włączane przyciskiem światełka w ciepłej barwie, które sprzyjają rozluźnieniu i uspokojeniu.

Dobranoc owieczko. Wieczorynka
Dobranoc lisku. Wieczorynka
Dobranoc jednorożcu. Wieczorynka
Dobranoc leniwcu. Wieczorynka

Jako elementy rutyny przygotowującej do snu sprawdzą się również książeczki z serii „Bajki. 5 minut przed snem” od wydawnictwa HarperCollins. To opowieści idealne do czytania przed snem. Skonstruowane są w taki sposób, by opisywana historia skończyła się przed zaśnięciem i czytania nie będzie trzeba przerywać w emocjonującym dla malucha momencie. Jeśli Twoje dziecko jest fanem fantastycznych stworzeń, na pewno spodoba mu się książeczka „Jak schwytać”. Czy bohaterom książki uda się złapać syrenkę, smoka, a może jednorożca? Z pewnością dowie się przed snem!

Jednorożce to stworzenia, które zadbają nie tylko o to, by dziecko spało tyle, ile potrzebuje, ale też o piękne bajkowe sny. Dlatego z serii „5 minut przed snem” polecamy też „My Little Pony”. To przyjemne, krótkie opowieści z magicznymi kucykami w roli głównej, które wprowadzą pociechę bezpieczną senną krainę.

Dowiedz się także: Co robić, kiedy dziecko nie może zasnąć?

O to, by Twoja pociecha szybko i spokojnie zasnęła, zadba także książka „Kołyszemy do snu”. Opowie ona dziecku, jak do snu układają się małpki, żyrafy, koty czy leniwce. Historie o wieczornej rutynie zwierząt to nie jedyna motywacja do snu. „Kołyszemy do snu” to książeczka dźwiękowa, dzięki której na dobranoc możecie posłuchać kojącej muzyki klasycznej. Jaki utwór będzie Waszym ulubionym?

Kołyszemy do snu. Opowieść muzyczna