Zabawa w życiu dziecka jest główną aktywnością. Później, jako dorośli, mamy niewiele czasu na zabawę. Tempo życia codziennego, praca, dom, szkoła, rodzina sprawiają, że w naszych działaniach często brakuje oddechu. Tymczasem zabawa jest ważna nie tylko ze względu na samą przyjemność, którą daje. Jej znaczenie dla rozwoju malucha jest ogromne, dlatego warto wiedzieć o niej więcej. Jak zmienia się zabawa u dziecka? Czym są i jakie stadia zabawy wyróżniamy?
Czym jest zabawa?
Zabawa to każde działanie podejmowane przez dziecko dobrowolnie, dla własnej radości i przyjemności. Nie ma w tym przypadku znaczenia, jaki będzie jej końcowy rezultat. W zabawie najważniejszy i najbardziej satysfakcjonujący jest… proces.
Zabawa to dla dzieci nie tylko forma spędzania czasu. To wspaniała okazja do rozwoju, ćwiczenia nowych umiejętności, poznawania świata i przygotowania do dorosłego życia. Dlatego warto zwracać uwagę, jak zabawa ewoluuje u dziecka. To w końcu dla rodziców ważna informacja dotycząca tego, w jaki sposób rozwija się ich maluch.
Jak zmienia się zabawa u dziecka?
Obserwowanie rozwoju dziecka poprzez zabawę to fascynujący proces. Pokazuje, jak duże zmiany zachodzą w naszym maluchu i jak coraz lepiej dziecko rozumie i poznaje otaczającą rzeczywistość. Warto zwrócić uwagę także na to, że wraz z upływem czasu zmieniają główne przedmioty i tematy w zabawach dzieci.
- Na samym początku maluch interesuje się własnym ciałem, poznając stópki czy rączki.
- Dalej przechodzi do manipulowania różnymi przedmiotami i to one stanowią główne zabawki. Jednak niekoniecznie najlepsza zabawka będzie ulubioną towarzyszką zabaw naszego malucha. Czasem tę magiczną moc zyskują zwykły patyk, łyżka kuchenna lub inny przedmiot stosowany na co dzień.
- Na kolejnym etapie zaczynają dominować zabawy konstrukcyjne. Klocki, masy plastyczne, a nawet zwykły piasek czy błoto będą dla dzieci świetnym materiałem do zabawy.
- Następnie dzieci zaczynają angażować się w zabawy tematyczne, poprzez które odtwarzają rzeczywistość, w taki sposób, w jaki ją widzą. Naśladują przez to dorosłych, ich zachowania i codzienność.
Zmiany w zabawie dziecka można podzielić na tzw. stadia.
Czym są stadia zabawy w życiu dziecka?
Tak jak nasze dziecko zmienia się pod każdym aspektem, tak samo zmieniają formy jego zabawy. Są one głęboko związane z innymi dziedzinami rozwoju – np. rozwojem motorycznym czy poznawczym. Stadia zabawy u dzieci to właśnie te poszczególne etapy. Każdy z nich ma swoją charakterystykę.
Warto wiedzieć, że istnieje wiele metod podziału zabaw dzieci. Jedną z nich zaproponował szwajcarski psycholog Jean Piaget. Według niego stadia rozwoju zabawy są w dużej mierze związane z rozwojem inteligencji u dzieci.
Teoria zabawy Piageta
Piaget w swojej teorii zabawy podzielił jej rozwój na trzy etapy:
- zabawę doskonalącą,
- symboliczną
- i zabawę w role.
To jeden z najbardziej znanych badaczy rozwoju poznawczego dziecka, więc jego teoria odzwierciedla także zmiany zachodzące w myśleniu dzieci.
Zabawa doskonaląca
Taka forma zabawy występuje u dzieci od ich narodzin do około 2 roku życia. W tym okresie dziecko doskonali nabywane umiejętności i ruchy. Gdy wrócimy do tematu rozwoju motorycznego, przypomnimy sobie, jak dużą radość sprawia maluchowi powtarzanie pewnych ruchów. Dla niego to właśnie zabawa.
Pssst! Na naszej stronie przeczytasz o rozwoju dziecka od 1 do 3 roku życia, o tym, jak 4-latek rozwija się ruchowo oraz o motoryce małej i dużej u 5- i 6-latków.
Dziecko nie tylko czerpie przyjemność z zabawy, ale także trenuje nowo zdobyte umiejętności. W zabawie doskonalącej ważną rolę odgrywa także poznawanie świata dotykiem oraz wzrokiem. To dlatego dzieci tak chętnie dotykają różnych przedmiotów, przenoszą je z miejsca na miejsce, obracają i oglądają z różnych stron.
Zabawa symboliczna
To tak najczęściej bawią się dzieci między 2 a 7 rokiem życia. Na pierwszy plan wybija się fantazja i wyobraźnia dziecka, które nadaje zwykłym przedmiotom nowego znaczenia. I tak zrywane chwasty szybko mogą stać się składnikami dań w wytwornej restauracji, patyki zyskują moc mieczy świetlnych, a pluszaki stają się gośćmi na podwieczorku. Dziecko w trakcie zabawy korzysta z różnych przedmiotów, nie zawsze zgodnie z funkcją, jaką mają one dla dorosłych.
I choć wyobraźnia dziecka często nie zna granic, to czasem potrzeba jest drobna pomoc ze strony dorosłych. Warto wtedy delikatnie pokierować dziecko w odpowiednią stronę, np. proponując temat kolejnej zabawy. Możecie też nowy pomysł na zabawę zaczerpnąć z książeczki. Sprawdźcie takie wydania jak „Odkrywcy przyrody. Zeszyt z zadaniami i naklejkami”, „Dzień z przyrodą. 101 zadań inspirowanych naturą”. Pozwalają dziecku odkrywać świat, ale i będą dla niego wspaniałą inspiracją do wymyślania nowych zabaw.
Przykładowa zabawa z tej książeczki to wykonanie korony z liści. Idealnie wpisuje się w nadawanie zwykłym przedmiotom symbolicznego znaczenia.
W tej książeczce dziecko znajdzie z kolei rysunkowe postaci (zająca, lisa, ćmę…), Może je wyciąć i przywiązać do wieszaka za pomocą sznurka. W ten sposób zrobi karuzelę nad łóżko. Pomyśl – ile to ciekawych historii wymyślonych przed snem!
Inne zabawy z tej książki:
Czy wiesz, że dzieci, które mają swobodny kontakt z przyrodą są mniej zestresowane, zapamiętują więcej informacji, a ich mózg buduje nowe połączenia neuronalne?
Zabawa w role
Dziecko dorasta do niej około 7 roku życia. To wtedy w zabawach dziecka najważniejsze stają się reguły. To według nich odbywa się cała zabawa. Dowodzi to, że myślenie dziecka staje się coraz bardziej logiczne. Ten typ zabawy ma szczególne znaczenie dla rozwoju społecznego dziecka. To dzięki niemu dzieci uczą się ról społecznych. To również na tym etapie mogą bawić się w odgrywanie postaci wykonujących różne zawody.
Mieszkasz na wsi albo masz własną działkę? Albo chociaż balkon? Idealnie! W tej książeczce znajdziesz np. sposób na to, jak wyhodować bazylię albo wybudować hotel dla pszczół. Być może dzięki książce „Jak zostać ogrodnikiem. Zeszyt z zadaniami i naklejkami” Twoje dziecko obudzi w sobie pasję do ogrodnictwa?
A może Twoje dziecko marzy o tym, by zostać kimś innym? Sięgnijcie po książeczkę „Zawody. Wodne kolorowanie” i zabawcie się w odgrywanie ról związanych z zawodami, które tam znajdziecie!
Dobrej zabawy!
