Obserwowanie rysujących maluchów może być dla rodzica pięknym doświadczeniem. Całkowite pochłoniecie czynnością, swobodna ekspresja i chęć opowiadania o tym, co na rysunku, często charakteryzują dziecięcy proces twórczy. I choć emocje pozostają podobne, to zmieniają się formy i treści rysunku. Dlatego dzisiaj przygotowaliśmy krótkie omówienie stadiów rozwoju rysunku u dzieci. Zapraszamy do lektury!

Rozwój rysunku dziecka jest ściśle związany z rozwojem motoryki małej i czynności manipulacyjnych. Dziecko nabiera coraz większej precyzji w posługiwaniu się ołówkiem i kredkami, dzięki czemu rysunki stają się coraz subtelniejsze.

Czytaj też: Jak kolorowanki wpływają na rozwój dziecka?

Etapy rozwoju rysunku u dzieci

Stadium bazgrania

Okres ten trwa od ok. połowy 2 roku życia dziecka do połowy 4 roku życia. Początki rysowania nie są dla dziecka celowe. „Rysunki” powstają jako wynik stukania i poruszania kredką po papierze. Zazwyczaj mają postać kropek, krótkich urywanych linii. Dla dziecka nie jest ważny ostateczny wynik, chodzi bardziej o samo wykonywanie czynności ruchowych. Tak jak wspominaliśmy w artykule o rozwoju ruchowym – dziecko powtarza działania, których się nauczyło dla samej satysfakcji z ich wykonywania.

Dopiero gdy maluch zaczyna zwracać uwagę na efekty swoich ruchów, rozpoczyna się właściwe stadium bazgrania. Na rysunkach zazwyczaj pojawiają się zygzaki wahadłowe oraz spirale. To, jak będą rysować dzieci, zależy od rozwoju sprawności manualnych. Na tym etapie dziecko trzyma ołówek w garści, a często rysuje całym ciałem. Jego twórczość nie odzwierciedla jeszcze żadnego realnego elementu świata.

Między 3 a 4 rokiem życia maluchy zaczynają rysować elementy posiadające określony kontur. Pojawiają się wtedy prostokątne i kanciaste formy. Na tym etapie mali twórcy zaczynają kojarzyć rysunki z różnymi przedmiotami z otoczenia, a opisując, co znalazło się na obrazku, nadają mu znaczenie, np. kółko to słońce, a kreska to kwiatek.

W tym wieku dzieci chętnie rysują ludzi – mają oni postać tzw. głowonogów. Ludzie na obrazkach składają się koła – głowy i 2 kresek, czyli nóg.

Na tym etapie warto dać dziecku możliwości do ćwiczenia rysowania poszczególnych figur. Może się tutaj przydać książeczka „Kształty. Rysuję i ścieram” od wydawnictwa HarperCollins. Zastosowano w niej specjalny zmywalny papier. Ta możliwość ścierania rysunków sprawia, że dziecko może z książeczki wielokrotnie korzystać.

Stadium uproszczonego schematu

Drugi etap rozwoju rysunku trwa do około 6 roku życia dziecka. Malunki dziecka na tym etapie przedstawiają uproszczone, zgeometryzowane postaci. Zazwyczaj są one sztywne, kanciaste lub nadmiernie zaokrąglone. Maluch coraz lepiej radzi sobie z trzymaniem kredek, dzięki czemu rysunki stają się coraz bardziej zaawansowane. Treść obrazka pokazuje wiedzę dziecka o otaczającym je świecie.

Wraz z wiekiem maluchy uczą się przedstawiać przestrzeń na swoich rysunkach. Często na samym dole pojawia się dolny pasek określający pierwszy plan rysunku. Jeśli pojawiają się na nim jeszcze inne pasy, wyżej położone, to wskazują na istnienie dalszego planu. Dzieci korzystają często także z układu topograficznego, czyli ich rysunki wyglądają tak, jakby widziane były z lotu ptaka, a jednocześnie z boku. Umiejętności manualne dziecka możesz wspierać na tym etapie kolejnymi kolorowankami. Sprawdź na przykład serię „Wodne kolorowanie”, w której do tworzenia wszystkich planów rysunku wystarczy woda. Tutaj wykorzystano papier, który po zetknięciu z wilgotnym pędzlem przyjmuje odpowiedni kolor.

Dzieci w wieku przedszkolnym miewają już swoich ulubionych bohaterów bajek, zarówno tych pełnometrażowych, jak i dobranocek. Tym chętniej więc podejmą rysunkowe próby, w których towarzyszyć im będą postaci znane z filmów. W serii „Wodne kolorowanie” maluchy będą mogły odwzorować i pokolorować magiczne koniki z „My Little Pony”, dzieci z bajki „Cleo i Cuquin” czy „Cocomelon”. Rysowanie razem z ukochanymi postaciami jest jeszcze ciekawsze i bardziej zajmujące!

Kolorystyka jest tutaj w pewien sposób narzucona. Jeśli więc chcesz, by dziecko skupiło się na nauce rozpoznawania barw i samodzielnie je dobierało, pomocna będzie książeczka „Moja pierwsza książka o kolorach”.

Stadium wzbogaconego i udoskonalonego schematu

Przypada on na moment, kiedy dziecko znajdzie się w starszym wieku przedszkolnym. Największą zmianę widać w sposobie rysowania – rysunki stają się bardziej płynne i giętkie oraz sylwetkowe. Dzieci nadal mają trudności z odtworzeniem proporcji – często rysowane postaci mają np. nieadekwatnie dużą głowę. Największe elementy są najważniejsze dla dziecka. W tym wieku mali twórcy chętnie rysują już nie pojedyncze postaci, ale całe sceny i zdarzenia. W treści rysunku dominują budowle, pojazdy, kwiaty, drzewa, postacie i sceny fantastyczne.

W kolejnych latach dzieci coraz bardziej doskonalą swoją twórczość. Przedmioty, które rysują na pierwszym planie zaczynają kryć elementy dalszego planu. Coraz bardziej różnorodna staje się tematyka rysunków, mocniej zaznacza się różnica ze względu na płeć.

Duże znaczenie dla rozwoju rysunku ma rozpoczęcie szkoły. Wtedy dziecko zaczyna dążyć do tego, by jego twórczość w jak największym stopniu odzwierciedlała rzeczywistość. Obrazki powinny być jak najbardziej poprawne i zrozumiałe oraz podobne do tego, co rysują koledzy. Zanika wtedy swobodna twórczość dziecka.

Rozwijające i ciekawe na tym etapie rozwoju dziecka może być dla niego rysowanie lub kolorowanie z wzoru. Kolejne próby odrysowania lub dokładnego pokolorowania istniejącego konturu pomogą mu ćwiczyć precyzję ruchów i pozytywnie wpłyną na dalsze rozwijanie motoryki małej. Do tego typu ćwiczeń (i zabawy!) świetnie nadadzą się książeczki z serii „Koloruj i naklejaj”. W każdym zeszycie królują inni znani bohaterowie filmów dla dzieci: króliczek Bing czy wesołe Kot-o-ciaki. Zadaniem młodego artysty jest pokolorowanie prostych lub nieco bardziej złożonych obrazków zgodnie z wzorem z odpowiedniej naklejki. Zarówno staranne naklejanie obrazka w rogu strony jak i precyzyjne jego kolorowanie pomagają maluchowi wyćwiczyć małe paluszki i wkroczyć na kolejny etap rozwoju w rysowaniu.

Psst… Czy wiesz, że około 10 roku życia dziecko może doświadczać kryzysu twórczości plastycznej? Warto wtedy zadbać, by miało możliwości swobodnego rysowania i tworzenia, tak by zainteresowanie rysowaniem i malowaniem nadal było wzmacniane, a młody twórca mógł się rozwijać.

Rysowanie jest dla dziecka ogromnie wartościowe. Dzięki niemu ćwiczy sprawność dłoni, koncentrację, kreatywność, poznaje świat i uczy się rozpoznawać barwy. Odrysowywanie i kolorowanie gotowych konturów jest świetnym ćwiczeniem dla maluchów, natomiast u starszych dzieci warto wspierać kreatywność. Niech popuszczą wodze wyobraźni i przelewają na kartki cały kolorowy świat, który widzą przed oczami! Zawsze warto zachęcać malucha do tworzenia!