Dziecko od najmłodszych lat mnóstwo czasu spędza na nauce. Dotyczy ona także strefy emocjonalnej –mówienia, rozumienia, odczuwania emocji. Jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach? Jak nauczyć dziecko radzenia sobie z emocjami? Podpowiadamy, jak najlepiej podejść do rozwoju emocjonalnego dziecka i z jakich pomocy korzystać, chcąc zrozumieć emocje dziecka.
Rozmowa z dzieckiem o emocjach – kiedy zacząć?
Rodzice ceniący harmonijny rozwój dziecka mogą zadawać sobie pytania, jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach i kiedy takie rozmowy zaczynać. Emocje w życiu dziecka obecne są od narodzin – doświadczają ich przecież wszyscy dookoła. Edukacja emocjonalna nie musi więc oznaczać specjalnych lekcji czy zadań, bo najwięcej zyskujemy przez ich doświadczanie.
Uczymy dziecko przeżywania i odczuwania emocji na co dzień. Gdy sami o nich mówimy, nazywamy to, co się z nami dzieje, tłumaczymy dziecku, co sprawiło, że tak się czujemy, pokazujemy na własnym przykładzie, jak sobie z nimi radzić. To pierwszy etap, w którym możemy pokazać, że przeżywanie emocji jest naturalne.
Im więcej doświadczeń zbiera mały człowiek, tym częściej ten temat będzie się pojawiać. Nowe sytuacje i wyzwania sprawiają, że maluchy doświadczają całego wachlarza emocji. Te codzienne sytuacje możemy wykorzystywać do nauki rozumienia emocji dziecka.
Jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach?
Dzieci nie mają jeszcze wykształconej umiejętności samodzielnego regulowania emocji. Mogą być więc one silne, trudne do przeżywania; nie tylko przez nie same, ale również przez rodziców. Kiedy pojawiają się różne emocje, wykorzystajmy ten moment do nauki i zrozumienia tego, co się dzieje.
Pamiętajmy, że najważniejszym zadaniem dorosłego jest najpierw pomóc dziecku w wyregulowaniu się(przytulenie, zaopiekowanie, pomoc, uwaga). Dopiero, gdy dziecko wróci do równowagi możemy zacząć spokojną rozmowę na temat tego, co się wydarzyło i jak w takich sytuacjach postępować. To podstawowy warunek, który musi zostać spełniony, jeśli zastanawiamy się, jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami.
Nie musimy jednak czekać na sytuacje, kiedy maluch będzie przeżywał silne emocje. Wstępem do takich rozmów mogą być np. książeczki edukacyjne. Ich bohaterowie, przeżywając różne przygody, doświadczają wielu emocji. To punkt wyjścia do rozmów o tym, jak różne sytuacje mogą na nas wpływać, jak działają na nas emocje i jakimi sposobami możemy sobie z nimi radzić.
Przeczytaj także, jak wytłumaczyć emocje dziecku
Jak nauczyć dziecko radzić sobie z emocjami?
Ważnym wątkiem nauki o emocjach jest pojęcia radzenia sobie. Pamiętaj, że radzenie sobie nie jest nieodczuwaniem, nieprzeżywaniem, czy chowaniem emocji. Dzieci czasem w taki sposób właśnie to interpretują – gdybym sobie radził to nie czułbym złości, smutku, zazdrości.
Czy wiesz, że… Naszym zadaniem, jako dorosłych, jest pokazanie dzieciom, że przeżywanie emocji jest naturalne, a pozwolenie na ich wyrażanie sprawia, że emocjonalna burza może się uspokoić? Wtedy możemy mówić o poradzeniu sobie.
Książeczki wspierające rozwój rozumienia emocji dziecka
Seria o Smacznej Bandzie to sposób na oswojenie najmłodszych z emocjami i różnymi sposobami ich przeżywania. Każdy z bohaterów musi zmierzyć się z wyzwaniami, podobnymi do tych, które spotykają najmłodszych.
Wzorowe Jajko dba o wszystkich dookoła. Zawsze chętnie pomoże, przyniesie zakupy, uratuje z drzewa przerażonego kotka. Ale nie wszystkie jajka takie są – niektórym zdarza się coś zepsuć, jeść wyłącznie słodkie rzeczy czy coś popsuć. Naszemu bohaterowi bywa trudno odnaleźć się w ich towarzystwie. Z tego powodu trafia do lekarza, który stwierdza, że Wzorowe Jajko wywiera na siebie za dużą presję? Jak sobie z tym poradzi? Czy można troszczyć się o siebie tak samo, jak o innych?
Niesforne Ziarenko ciągle robi coś, o co inni mają pretensje – nie odkłada rzeczy na miejsce, kłamie, wpycha się w kolejkę, nie myje rąk i wszędzie się spóźnia. I choć lista jego przewinień jest długa, to nie zawsze tak było. Co spotkało Niesforne Ziarenko, że otrzymało taki pseudonim? Czy będzie tak już zawsze? Może jest coś, co pomoże naszemu bohaterowi?
Z kolei Bystre Ciasto nie wierzy w swoje umiejętności. Otoczone przez inne utalentowane ciastka czuje się gorsze. Wszystko jednak zmienia się, gdy w szkole Pani zadaje specjalne zadanie. Czy Bystre Ciastko odkryje, w czym jest naprawdę dobre?
Skwaszone Winogrono też nie ma łatwo. Szybko się obraża, niczego nie zapomina i często strzela fochy. A co najgorsze – nie mówi o co mu chodzi. Winogrono dorastało w serdecznej rodzinie, która zawsze się o siebie troszczyła. Trudne sytuacje sprawiły jednak, że każda najmniejsza przykrość urastała do gigantycznych rozmiarów. Czy jest coś, co pomoże Skwaszonemu Winogronu odbudować relacje z bliskimi?
Dla Fajnego Cieciorka bardzo ważne jest, aby należeć do paczki popularnych kumpli. Jakie to wymagające zadanie! Próbuje wielu rzeczy – noszenia ciemnych okularów, zmiany ciuchów, żelu na włosach czy mówienia w innych sposób. Ale żadne z tych rozwiązań magicznie nie zadziałało. Historia Cieciorka będzie dobrym punktem wyjścia do rozmów o tym, co znaczy być fajnym i jak ważna jest przynależność do grupy.
O byciu z innymi przeczytamy też w opowieści o Wolnym Wybiegu. To ulubiona zabawa Jajek. Ale każde korzysta z niej inaczej – choć większość spędza czas wspólnie, to w grupie jest jeden outsider Skorupski, który ceni ciszę ponad wspólną zabawę. Ale nawet cisza w którymś momencie staje się nieznośna i nasz bohater zaczyna coraz bardziej obawiać się o kolegów. A może potrzebuje pretekstu do zabawy z kolegami?
Każda książeczka z serii porusza ważny dla dzieci temat. Inspirując się naszymi bohaterami, możemy uczyć się z dzieckiem rozmawiać o emocjach i zastanawiać się nad sposobami rozwiązania trudnych sytuacji.
By jak najwięcej wyciągnąć z historii naszych bohaterów, warto skorzystać z dedykowanych kart pracy. Znajdziesz w nich wskazówki dotyczące rozmów z dziećmi na temat tego, jak widzą siebie, jak poprawiać swój nastrój czy jak podchodzić do błędów, które przecież wszyscy popełniamy. Zadania pomogą maluchom zrozumieć, jakie zachowania przybliżą je do bycia wzorowym Jajem i jak wesprzeć kogoś, kto ma problemy z zachowaniem niczym Niesforne Ziarenko.
